Buurtwinkelcentra floreren: ‘We hebben nul procent leegstand’

De meeste wijkwinkelcentra in ons land staan er goed voor. Ruim 80 procent van de 632 centra trekt voldoende klanten en scoort een dikke voldoende. Bij slechts 34 winkelcentra is sprake van veel en langdurige leegstand. Dat blijkt uit onderzoek van vastgoedbureau Colliers International.

Het bureau analyseerde de centra in de periode 2004-2019 en komt tot de conclusie dat wijkwinkelgebieden de afgelopen vijftien jaar tijd zijn gegroeid in omvang, aantal en ook de samenstelling is sterk gewijzigd. Er zijn vooral meer kappers bijgekomen en het aantal massagesalons is bijna verviervoudigd. Videotheken zijn bijna verdwenen en het aantal bankkantoren is met twee derde gedaald.

,,Ondanks de groei van online shoppen, doet de buurtwinkel het eigenlijk supergoed. Sleutel tot succes is de aanwezigheid van een supermarkt zoals Jumbo of AH in combinatie met een budgetsuper. Deze winkels trekken dagelijks veel publiek en daar profiteren andere winkeliers ook van. Sowieso doen zaken die verse producten verkopen, het goed. Denk aan bakkers, slagers en viswinkels’’, aldus Frank Verwoerd, hoofd research bij Colliers.

Bevolkingsgroei 
Uit het onderzoek blijkt dat het aantal wijkwinkelcentra sinds 2004 is toegenomen met 6,6 procent. Waren er in die tijd nog 593 van dit soort winkelgebieden, inmiddels staat de teller op 632. Verwoerd: ,,Dat lijkt veel, maar de groei is vrijwel gelijk aan de bevolkingsgroei in deze periode.
De gemiddelde oppervlakte per centrum groeide de afgelopen vijftien jaar wel flink: van 3.360 vierkante meter naar 4.080 vierkante meter, ofwel met een vijfde. Dit komt vooral doordat supermarkten groter zijn geworden om de consument beter te bedienen.’’

Door de digitalisering is de samenstelling van veel centra veranderd. In 2004 was in bijna de helft van de winkelgebieden nog een videotheek te vinden, daar zijn er nog vijf van over. ,,Op deze locaties zijn bedrijven met diensten producten gekomen die simpelweg niet digitaal kunnen worden aangeboden. Voorbeelden zijn schoonheidssalons, kappers, tattoo- en piercingshops. Maar ook horecazaken waarbij de focus ligt op bezorgen en afhalen, zoals Domino’s Pizza en Taco Mundo, zijn als paddenstoelen uit de grond geschoten.’’

Winkelleegstand
In de provincies Drenthe, Groningen en Utrecht staan de centra met de laagste winkelleegstand. Limburg scoort veruit het slechtst. Als je kijkt naar steden, doet Zoetermeer het bijzonder goed. In de Zuid-Hollandse plaats staan alleen maar wijkwinkelcentra die hoog scoren in het Colliers-onderzoek. 

Rokkeveen is een van die (overdekte) winkelcentra die veel klanten trekt. Ook op deze vrijdagmorgen. Bij IJssalon Zinn in Zoetermeer zijn al veel tafeltjes bezet.  Klanten drinken op het gemak een espresso, op de grond staan tassen vol boodschappen. Om de hoek is de weekmarkt. De kaasboer snijdt nog een pond boerenbelegen en bij zijn buurman van de groente- en fruitkraam is het spitsuur.  Achter hun kramen bevindt zich het overdekte winkelcentrum Rokkeveen. Een centrum met een wijkfunctie. Al 25 jaar lang. Op de toegangsdeur een sticker met de tekst ‘Schoonste winkelgebied 2017 van deze gemeente.’

Divers winkelaanbod
Zwerfvuil is hier inderdaad niet te vinden. Lege winkels ook niet. ,,We hebben nul procent leegstand, goed hè’’, vertelt Hans Reas van de gelijknamige Keurslager. Reas is voorzitter van winkeliersvereniging Rokkeveen. Zijn centrum scoort in het onderzoek van vastgoedadviseur Colliers International een hoog rapportcijfer en behoort tot de 39 procent wijkwinkelcentra die het predikaat ‘top’ mogen dragen. 

,,We hebben hier ook andere tijden gekend hoor. Bijna vier jaar geleden is Rokkeveen flink op de schop gegaan en opgeknapt. Dat is een goede zet geweest van de eigenaar. Pas vorig jaar zijn de moeilijkste ‘hoekjes’ van Rokkeveen gevuld met winkels. De eigenaar had die vierkante meters allang kunnen vullen met drie belwinkels of drie afhaalpizzeria's, maar diversiteit in aanbod is het beleid. Daar scoren we mee.’’

Hoofdprijs
Slager Reas weet ook wel dat de aanwezigheid van een AH en een Jumbo veel klanten trekt. Net als het versplein met onder meer een bakker, viswinkel, kaaswinkel en een slager. ,,Maar ondertussen lopen deze klanten net zo goed een kledingwinkel of juwelier binnen. En weet je wat net zo belangrijk is? Winkeliers betalen in een buurtwinkelcentrum niet de hoofdprijs aan huur. Dat is heel anders in het centrum van steden. Je kunt hier nog een goede boterham verdienen.’’

Petra en Lidie van damesmodewinkel Dresscode hoor je ook niet klagen. ,,De winkel zit hier nu zo'n vijf jaar en het loopt hartstikke lekker. Tuurlijk hebben we onze vaste klanten, maar het helpt ook mee dat je eerst langs ons loopt voordat je bij de Jumbo bent. Het levert veel spontane klandizie op.’’ 

Het geheim van Rokkeveen? De verkoopsters roemen de saamhorigheid onder de winkeliers. En vooruit, het centrum is lekker schoon. ,,Er ligt hier geen pepernoot op de grond.’’ Ze missen nog wel een Kruidvat. ,,We hebben Etos, maar een Kruidvat zou best een aanvulling zijn.’’ 

Trouwe klanten
Het wijkwinkelcentrum telt 45 winkels, onderverdeeld in mode, persoonlijke verzorging, vers, supermarkten, horeca, speciaalzaken en vrije tijd/huishoudelijke artikelen. ,,Je hebt hier alles onder één dak. Ik hoef nergens anders heen voor boodschappen of om te winkelen. Sinds drie maanden woon ik vlakbij, maar voor die tijd ging ik ook naar Rokkeveen. Alleen al vanwege bakker Jongerius’’, zegt trouwe klant Bea Blankenburg. 

,,De wijkwinkelcentra in Zoetermeer zijn er in geslaagd hun samenstelling te veranderen en zo de plek te worden om naartoe te gaan voor functionele activiteiten die bewoners graag dicht bij huis doen, maar niet online willen of kunnen regelen’’, concludeert Frank Verwoerd van Colliers. 

Volgens Verwoerd heeft het overgrote deel, ruim 80 procent, van de wijkcentra deze stap gezet en ziet hun toekomst er goed uit. ,,Voor één op de vijf wijkwinkelcentra is die toekomst minder rooskleurig. Voor 34 centra geldt de vraag of ze nog bestaansrecht hebben. Sloop en herbestemming is wat ons betreft de oplossing om een spookcentrum in de wijk te voorkomen.’’ 

Tij keren
Naast deze 34 probleemcentra, komen er uit het onderzoek ook 84 winkelgebieden die er ook niet zo goed voorstaan, maar het tij nog kunnen keren. ,,Door de langdurige leegstand is het minder aantrekkelijk voor bezoekers om er heen te gaan. Ook zijn hier veel zaken te vinden met een niet-dagelijks aanbod die veel last hebben van online concurrentie. Het is cruciaal om waar mogelijk meer winkels te openen met producten voor dagelijks gebruik, vrije tijd, verzorging of andere diensten die niet of nauwelijks online plaatsvinden. Ook een renovatie kan zo'n wijkcentrum een nieuwe start geven. En de bereikbaarheid met de auto en het openbaar vervoer speelt een belangrijke rol in het wel of niet slagen.’’

Naast Rokkeveen en Buytenwegh in Zoetermeer, noemt Colliers ook Atlas in Alphen aan den Rijn, Keizerlanden in Deventer, Schuytgraaf in Arnhem, Parijsch in Culemborg, Brazilië in Amsterdam, Slangenbeek in Hengelo, Toolenburg in Hoofddorp, Westerkoog in Koog aan de Zoon en Marsdijk in Assen als voorbeelden van topwinkelcentra in de wijk. Probleemcentra zijn onder meer Dauwendaele in Middelburg, Heistraat in Helmond, De Huesmolen in Hoorn en Ubach over Worms in Landgraaf. 

Minder groei
Verwoerd: ,,Veel probleemcentra zijn te vinden in Limburg en in mindere mate in Brabant en Zeeland. Vaak in gebieden waar de bevolkingsgroei minder sterk groeit dan in andere regio's. Het aantal mondjes neemt er niet echt toe en dat merken de winkeliers. Daarnaast is het ook zaak om je centrum bij de tijd te houden en beter te positioneren. In Friesland, Drenthe en Groningen hebben ze de afgelopen jaren goed gekeken naar locaties waar werd gebouwd en waar voorzieningen nodig zijn.’’ 

Colliers International heeft goede hoop voor de wijkwinkel. ,,Deze centra hebben bestaansrecht, dat is ons meer dan duidelijk geworden. Niet alles is online te koop.’’

Bron: AD